Begin dit jaar ontving Panos Kouris de Marc Cornelissen Brightlands Award. Zijn bedrijf Vertoro produceert een zogenaamd bio-oil platform product (GOLDILOCKS®) gemaakt uit duurzame bos- en landbouw reststromen. Het kan gebruikt worden als biobrandstof voor containerschepen of feed voor de chemische sector. Maersk Growth, de venturing tak van het grootste scheepvaartbedrijf ter wereld, heeft zich inmiddels gemeld als investeerder. ‘Het is nog te vroeg voor champagne’.

Elke Nederlandse politicus zou trots zijn als hij het verhaal van dr. ir. Panos Kouris (34) had kunnen schrijven. Want dat gaat over kansen creëren en kansen verzilveren. Zijn verhaal begint in de stad Kalamata in het zuiden van Griekenland. Zijn ouders waren ingenieurs, dus zo verwonderlijk is het niet dat hij naar de universiteit van Patras ging om zijn bachelor in chemische technologie te halen. Maar vervolgens moest hij op zoek naar de juiste plek om zijn masters te doen. Natuurlijk solliciteerde hij ook in Engeland en Scandinavië, maar hij zette zijn zinnen op Nederland. ‘Omdat de band tussen universiteiten en industrie er heel hecht en sterk is. Bovendien wist ik dat Nederlanders innovatie hoog in het vaandel dragen en dat zij risico's durven nemen. Als je kijkt naar de cijfers over start-ups in Europa, dan zie je dat Nederland het bijzonder goed doet. Het klimaat voor beginnende ondernemers is er uitstekend; de overheid helpt met subsidies en fondsen en het bedrijfsleven durft te investeren. Natuurlijk hangt het een beetje van het vakgebied af maar als het om chemie gaat, doen de Nederlanders het erg goed.’

Kortgeleden kwam de grote doorbraak. Maersk, het grootste scheepvaartbedrijf ter wereld, maakte bekend te investeren via Maersk Growth, samen met SHIFT Invest, Brightlands Venture Partners en LIOF. Vertoro, inmiddels tien man groot, dat claimt om de groene revolutie te versnellen, kan daarmee in 2022 een proeffabriek bouwen op Brightlands Chemelot Campus. Deze installatie zal worden gebruikt om de scheepsbrandstof door te ontwikkelen, in samenwerking met Maersk, evenals andere Goldilocks®-toepassingen in zowel de materialen als de chemische sector. ‘Het is een hele grote stap, maar de champagne gaat pas open als het eerste schip de haven verlaat op onze alternatieve brandstof’, lacht Panos Kouris.

In Griekenland wist hij al dat hij ondernemer zou worden. Niet per se om het grote geld te verdienen, maar vooral om iets te betekenen voor een duurzame wereld. Wie weet, lukt het hem ooit om de schone brandstof terug naar huis te brengen want de nationale vloot in Griekenland is enorm.

Na twee jaar ‘keihard werken en onderzoeken’ richtte Panos Kouris in 2017, samen met initiatiefnemer Dr. Michael Boot, Vertoro op. ‘We wisten dat we op het goede spoor zaten en dat verder niemand met iets soortgelijks bezig was. Mede dankzij investeringsbank LIOF en Brightlands Venture Partners hebben we ons idee vanuit het lab op de TU Eindhoven verder kunnen ontwikkelen in Geleen. Het was erg belangrijk voor ons om samen te kunnen werken met grote bedrijven als DSM en Sabic. We willen de expertise en knowhow van de chemische industrie gebruiken tijdens onze scale-up strategie.’

‘Het probleem met start-ups is niet zozeer het risico dat je neemt, maar het is lastig inschatten wanneer je momentum daar is. Je ziet dat ook bij YouTube of Yahoo, ze waren er al lang actief voordat ze groot werden. Nu iedereen praat over klimaatverandering en Green Deal hebben we de wind mee. We willen concurrerende, duurzame producten aanbieden aan kosten- en milieubewuste klanten over de hele wereld. De scheepvaart is voor een kleine vier procent verantwoordelijk voor de uitstoot van CO2. Dat is veel. Voor elke ton aan fossiele brandstof die daar wordt verbrand, gaat er drie ton aan CO2 de lucht in. Je ziet nu dat de scheepvaart daarop wordt aangesproken door grote klanten als IKEA, die in 2040 al CO2-neutraal wil zijn. Dus nu heeft ook een gigant als Maersk strikte deadlines voor de uitstoot vastgelegd. In 2030 al moet het bijna de helft schoner en in 2050 moeten ook zij klimaatneutraal kunnen opereren. Ik ben er enorm trots op dat dat ons product het potentieel heeft om de scheepvaartsector te helpen zijn activiteiten koolstofarm te maken.’

Kouris haast zich om het aandeel van Vertoro te relativeren. ‘Wij bieden één van de oplossingen. Er zijn vele mogelijkheden nodig om de scheepvaart schoon te krijgen.’ Onlangs identificeerde Maersk Group, in haar duurzaamheidsrapport voor 2020, vier prioritaire brandstoffen voor emissievrije scheepvaart. Onder biodiesel, biomethanol en groene ammoniak worden lignine-alcohol brandstoffen (het platformproduct van Vertoro) beschouwd als de meest concurrerende netto-nulbrandstoffen, waarbij de laagste prijs bijna gelijk is aan die van fossiele brandstoffen.’ De vloeibare brandstof van Vertoro werkt vooralsnog alleen voor schepen die ook op methanol varen. Maersk heeft acht schepen besteld die op methanol kunnen varen. Voor het idee: de hele vloot van het Deense bedrijf is honderd keer zo groot.

Door de investering van Maersk kan op Brightlands Chemelot Campus een proeffabriek worden neergezet om de brandstof verder te ontwikkelen en op te schalen. Naar verwachting kan er over een maand of negen geproduceerd worden. Uiteindelijk moet de productie gaan plaatsvinden in een van de Europese havens, waarschijnlijk Rotterdam omdat de regio een startsubsidie heeft toegezegd. Kouris: ‘Houd in je achterhoofd dat de levensduur van een containerschip ongeveer dertig jaar is. Dus elke beslissing die nu wordt genomen moet bestendig zijn tot 2050, het jaar waarin we allemaal klimaatneutraal willen zijn.’

Vertoro profileert zich als aanjager van de groene revolutie. Voelt Panos Kouris dat persoonlijk ook zo? ‘Ik ben een wetenschapper dus ik weet ook dat we de aarde verpesten als we zo doorgaan. Ik ben ook bezorgd. Tegelijk sta ik optimistisch in het leven en ben ik blij dat ik mijn bijdrage kan leveren. We gaan deze wereld niet alleen veranderen omdat jonge wetenschappers via start-ups goede ideeën kunnen ontwikkelen. Ook de grote bedrijven moeten veranderen en helpen deze ideeën te verwezenlijken. Ik wil mijn kinderen graag een schone wereld bieden.’

Hoe zit het intussen in Griekenland met de vergroening? ‘Ook daar zie ik goede initiatieven. Vergeet niet dat Griekenland een van de grootste zeemachten ter wereld is. Ik hoop dat wij ook start-ups in Griekenland kunnen inspireren.’ Daarvoor zal hij niet terug gaan. ‘Mijn leven speelt zich hier af, mijn gezin, mijn werk alles is hier. Misschien ga ik wel terug als ik gepensioneerd ben.’ Tegen die tijd moet de wereld al een stuk schoner zijn.